Miras Hukukunda Yasal Mirasçılar kimlerdir?
Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur. Yani kız veya erkek fark etmeksizin çocuklarıdır. Mirasbırakanın alt soyu yani çocukları cinsiyet fark etmeksizin eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Yani duruma göre torunlar hatta torunların çocukları dahi mirasçı olabilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin Karar Tarihi: 19.04.2005 Esas Numarası: 2005/3262 Karar Numarası: 2005/6335
ÖZETİ: Miras bırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Mirasbırakanın vefat eden oğlunun çocuğunun murisin mirasçıları arasında gösterilmemesi ve ona muristen pay verilmemesi doğru değildir. Bu çocuğun miras bırakandan sonra ölmüş olması mirasçılığını etkilemez. Sonra ölen mirasçının hakkı kendi mirasçılarına geçer. Bu yönün dikkate alınmaması usul ve yasaya aykırıdır.
Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. (Mirasbırakanın çocukları, torunları) Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nin Karar Tarihi: 23.01.2013 Esas Numarası: 2012/7841 Karar Numarası: 2013/354
Özeti: Alt soyu bulunmayan miras bırakanın mirası eşit payla anne ve babasına kalır. Miras bırakandan önce ölmüş olan anne ve babanın yerlerini her derecede halefiyet yolu ile kendi alt soyları alır. Miras bırakanın terekesinin 1/2’sinin annesi tarafına, 1/2’sinin ise babası tarafına intikal edeceği, miras bırakanın annesine giden payın ise halefiyet yoluyla tümünün tek mirasçısı olan davacıya kalacağı, miras bırakanın babasına giden payın ise yine halefiyet yolu ile önceki eşinden olma çocuklara intikal edeceği kuşkusuzdur. Miras bırakanın annesine giden pay, davacı ile birlikte arada irs ilişkisi olmadığı halde babanın önceki eşinden olma çocuklarına da paylaştırılarak hüküm kurulmuştur. Davanın kabulü ile mirasçılık belgesinin iptaline, mirasçılık belgesinin yeniden düzenlenmesine karar verilmelidir.
Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır. Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır. Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin mirasbırakandan önce ölmüş olması hâlinde, payı kendi çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları hâlinde onların payları diğer tarafa geçer.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin Karar Tarihi: 24.03.2005 Esas Numarası: 2005/1631 Karar Numarası: 2005/4636
ÖZETİ: Miras bırakan N.Ünal’ın babası kendisinden önce ölmüştür. Baba tarafından büyük baba ve büyük anası da miras bırakandan önce ölmüştür. Büyük ana ve büyük babaların miras payları, kendi çocuklarına, yani miras bırakanın amca ve halasına geçecek, bunlarda ölmüşse onların çocuklarına yani miras bırakanın kuzeni ve kuzenlerine geçmeyecektir. Bu zümrede başkaca mirasçı bulunmadığından miras sağ kalan eşe geçecek böylece sağ kalan eş mirasın tamamına sahip olacaktır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar. Yani mahkeme önünde ölenin çocuğu olduğunu ispat etmiş olmak kaydıyla ölenin evlilik dışında doğan çocukları da mirasçıdır. Pay oranları diğer alt soylarlar aynıdır.
Yargıtay İçtihatı Birleştirme Genel Kurulu Esas Numarası: 1996/1 Karar Numarası: 1997/1 Karar Tarihi: 22.02.1997
ÖZETİ: Tabii babalığına hükmolunan çocuk, gayri sahih nesepli çocuk olarak Medeni Kanunun 3678 sayılı Kanunla değişik 443. maddesi uyarınca babasına mirasçı olur.
Yukarıda saydığımız yasal mirasçılarla beraber her durumda mirasbırakanın eşi de yasal mirasçıdır; ancak hayatta olan eşin mirası paylaşacağı zümreye göre miras payı azalır ya da artar. Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:
- Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
- Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,
- Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
Günümüzde nadir görülmekle beraber hukukumuzda mirasbırakanın evlat edinme yoluyla kazandığı alt soy dahi düşünülmüştür. Evlâtlık veya evlat edinilen altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlâtlığın aynı zamanda kendi öz ailesindeki mirasçılığı da devam eder; ancak evlât edinen ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar.
Son olarak mirasçısı olmadan bir insan ölürse ve malvarlığı varsa ne olur sorunu cevaplamak gerekirse; mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin tüm mirası devlete geçer.